Çoğu ailenin ortak yakarışları vardır. Çocuğum ödev yapmıyor,ders çalışmıyor, okula gitmek istemiyor, yemek yemiyor vb. neler oluyor da bu çocuklar ders çalışmıyor, yemek yemiyor, ödev yapmıyorlar???
Görüşmelerimizde veliler ilk olarak neler yaptıklarını anlatırlar ve sonuç alamadıklarından bahsederler. Velilerimizin hangi yöntemleri kullandıklarına bakalım ; “ yüksek not alırsan istediğin telefonu alırız”, “ödevini yaparsan bilgisayar oynayabilirsin, “ denemede ilk üçe girersen hafta sonu istediğin filme gidebilirsin”, “ ödevini yapmazsan hafta sonu dışarı çıkamazsın, “ yazılı notların düşerse telefonunu alırız” vb…bazı cümlelerdeki ödüller kulağa hoş gelse de sonu olmayan bir yöntemdir. Çocuk ödevini yaptı bilgisayar ödülünü aldı.
Bir gün sonra ödev yapması için hangi ödül verilecek? Ödev amaçtan çok çocuğunun bilgisayar oynaması için bir araç halini alacaktır. Çocuğun kendi sorumluluğunda olan bir işi ödül kullanılarak yaptırılması, çocuğun sorumluluk bilincinin ölmesine ve muhakeme becerisinin körelmesine neden olacaktır.
Velilerimizin ödül dışında kullandığı ikinci yöntem ceza vermektir. Çocuk o an cezadan kaçınmak için istenilen davranışı yerine getirse de ceza ortadan kalktığında istenilen eylemi tekrar yerine getirmeyecektir. Ödül ve ceza yöntemleri aslında aynıdır. İkisi de çocuğu kontrol eden mekanizmalardır.
Sizleri duyar gibiyim bunlar yanlış ama biz ne yapmalıyız? Neler yapılmalı bunlardan bahsedelim. İlk yapılması gereken koşulsuz ebeveynliktir. Ev ortamında kontrol mekanizmaları olmasın, sevgi ilişkisi olsun. Çocuk ders mi çalışmıyor çocuğun ders çalışmama sebebi bulunmalıdır. Nasıl ki hasta olduğunuzda evden rastgele içilen bir ilaç çözüm değildir. Aynı şekilde çocuğa ödül veya ceza vermekte çözüm değildir.
Çocuğun o işi yapmamasına neden olan temel sorun bulunmalıdır. Basit yolları,günü kurtaran çözümleri tercih etmemeliyiz. Çocuk emek ister. Ebeveyn olarak doğru olanı yapmak uzun vadede güzel sonuçları getirir. Çocuğa bir davranış kazandırılmak isteniyorsa en güzel yöntem model olmaktır.
Çocuklar daha çok gözlemleyerek öğrenirler. Hiç kitap okunmayan bir evde çocuğun kitap okuma alışkanlığı kazanması beklenemez. Sizler içeride televizyon izlerken, telefonla uğraşırken ondan kitap okumasını, ders çalışmasını beklemek ne kadar doğrudur.
Genelde yapılan savunma biz tüm gün işteydik, yorulduk. Unutulan nokta çocukta tüm gün okuldaydı ve beklide çıkışta etüt merkezindeydi. Dr. Özgür Bolat ne kadar güzel özetlemiş aslında yapılması gerekenleri; çocuğunuzu dinleyin, sorununu öğrenin, ihtiyacını belirleyin, onu anladığınızı belirtin ve emek verin…
